Jadwiga Bacia, DZIECKO W ŚWIECIE NOWYCH TECHNOLOGII

Telefon komórkowy, tablet, komputer… To sprzęty, którym potrafią się posługiwać najmłodsze dzieci. Dotykowy ekran sprawia, że nawet maluch może swobodnie poruszać się między aplikacjami i stronami internetowymi. Potrafi odszukać ulubioną bajkę czy piosenkę.

Jesteśmy zewsząd bombardowani reklamami, teledyskami. Za zakupy w sklepie płacimy coraz częściej skanując towar na intuicyjnym ekranie, a rachunki regulujemy poprzez bankowość internetową. Te działania są szybsze, wygodniejsze, nowoczesne. Taki jest świat i nie da się od niego uciec. Co więcej, pokuszę się o stwierdzenie, że nie można. Dlaczego? Bo technologia jest efektem postępu, owocem pracy i nauki wielu naukowców. Nowoczesne technologie ułatwiają życie. Myślę, że nie trzeba ich unikać, przecież cyfryzacja świata ma służyć wszystkim. Odcinanie się od niej jest swego rodzaju ignorancją.

Ktoś może powiedzieć, że przecież łatwy dostęp do technologii jest zagrożeniem. Słyszymy o uzależnieniach od internetu, internetowym zakupoholizmie, snobizmie. Życie w sieci zastępuje kontakty bezpośrednie i może niszczyć relacje międzyludzkie. I to wszystko prawda, ale tylko wtedy, gdy pozwolimy, aby technologia nad nami całkowicie zapanowała. Kolejny raz sprawdza się arystotelesowska zasada złotego środka, czyli zdrowego umiaru w korzystaniu z dorobku współczesności.

Zagadnienie właściwego podejścia do technologii jest ważne nie tylko dla dorosłej części naszego społeczeństwa. Powiedzmy, że dorosły człowiek przez możliwość wyboru ma wpływ na to, w jaki sposób korzysta z technologii. Zdecydowanie ważniejsze z punktu widzenia pedagogiki i wychowania jest podejście dorosłych do tego tematu w odniesieniu do dzieci. I znów na podstawie obserwacji wyróżnić można różne postawy. Są dorośli odpowiedzialni, którzy zdają sobie sprawę z tego, jak negatywne skutki niesie za sobą zbyt wczesny oraz chroniczny kontakt małych dzieci z ekranami smartfonów i tabletów. Problem pojawia się wówczas, gdy rodzice traktują wymieniane wcześniej zdobycze nauki jako zamiennik relacji, sposób na wyciszenie, wypełniacz czasu, usypiacz. Dochodzi wówczas do przebodźcowania dziecka. Jest ono zbombardowane kolorami, dźwiękami i innymi efektami. Dziecko ma w efekcie problem ze skupieniem uwagi, trudności w przyswajaniu wiedzy, szybko się nudzi. Często w takich przypadkach nie występuje jakże ważna zależność “mały człowiek – technologia” a wspierająca obecność dorosłego. Psychologia mówi, że dzieci potrafią bardzo długo przeżywać negatywne sceny, których nie rozumieją. Brak obecności dorosłego, brak atmosfery zaufania i wsparcia z jego strony, powoduje, że dziecko samo na swój sposób odbiera to co widzi. Nie ma też możliwości zadawania pytań. Łatwo sobie wyobrazić, że dzięki treściom fundowanym w sieci mogą utwierdzać się w poczuciu lęku, reagowaniu agresją słowną i fizyczną, braku potrzeby budowania prawidłowych relacji z innymi. Czy warto im to wszystko fundować już na starcie?

Zdecydowanie nie jestem zwolenniczką całkowitego zakazywania dzieciom korzystania z dorobku cyfrowego świata. Mogłoby to doprowadzić do zjawiska zagubienia w dorosłym życiu. Ograniczanie czasu korzystania, dostosowywanie treści do wieku dziecka i przede wszystkim obligatoryjne towarzyszenie mu na tej ścieżce poznawania rzeczywistości oraz nie traktowanie nowych technologii jako jedynego sposobu spędzania wolnego czasu spowodują, że dziecko nie zostanie przytłoczone przez ten atrakcyjny dla niego, kolorowy świat.

Doświadczenie pracy z przedszkolakami pokazało mi już wielokrotnie, że dziecko bardziej emocjonalnie wspomina wyjście na rower czy lody z rodzicami niż czas spędzony przed ekranem. Na koniec odwołam się do znanej maksymy “Lepiej być niż mieć”. Kupienie dziecku telefonu z szybkim internetem w ogólnym rozrachunku jest o wiele mniej cenne niż spędzenie z nim popołudnia. Nie tylko dla niego, ale i dla nas. Warto mieć to na uwadze. Spieszmy się być z dziećmi, one tak szybko dorastają.