Amir D. Aczel “Tajemnica alefów. Matematyka, kabała i poszukiwania nieskończoności.”

Tekst: Karolina Tytko

Amir D. Aczel “Tajemnica alefów. Matematyka, kabała i poszukiwania nieskończoności.”, tłum. Tomasz Hornowski, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2002.

Jak podtytuł wskazuje, książka ukazuje czytelnikowi świat przenikających się wzajemnie wiedzy matematycznej z intuicyjnym pojęciem Boga oraz mistycyzmem religijnym (zwłaszcza żydowskim i chrześcijańskim). Wszystkie wymienione łączy jedno – pojęcie nieskończoności. Autor opisuje najpierw dokonania pierwszych, tj. starożytnych greckich matematyków i filozofów. Następnie dołącza do tego opis przeczuć religijno-mistycznych, na temat nieskończoności. Nieskończoność bowiem bywa utożsamiana z Bogiem oraz z tym co dzieli człowieka od Boga.

Głównym, tematem jest tu teoria zbiorów nieskończonych, dziedzina matematyki, której ojcem jest sławny matematyk, Georg Cantor. Owo kontrowersyjne zagadnienie, którym się zajmował, a które wzburzyło wtedy środowisko naukowe, a także kościelne (i nadal to robi, tylko np. w wymiarze wielkości nieskończenie małych), to zagadnienie nieskończoności aktualnej. A konkretniej – zagadnienie zbioru aktualnie nieskończonego, czyli takiego, który zawiera nieskończenie wiele elementów i ale można z nim postępować jak z gotową całością.

Niezmiernie trudne jest zajmowanie się czymś, czego z definicji nie da się w pełni ogarnąć – Cantor też miał tego świadomość. W swoim podejściu więc do nieskończoności brał pod uwagę, że jest to pojęcie obarczone pewnym marginesem pozaracjonalności, co potwierdziło się np. w antynomii Russela o zbiorze wszystkich zbiorów, ale też i we współczesnych twierdzeniach Gӧdla (np. o niezupełności). Cantor otworzył więc nowe drzwi do czystej, matematycznej abstrakcji, która pozostaje nadal pewnym wyzwaniem.

Książka jest niezmiernie interesująca, choćby z samego tylko faktu, że mimo zawartości stricte naukowych, da się ją czytać z całkowitym zrozumieniem. A to dlatego, że pisana jest z pozycji tak naprawdę bliskiej każdemu czytelnikowi – z pozycji człowieka, który próbuje mówić o nieskończoności. <czytaj dalej>