Refleksja i apoteoza Konstytucji 3 maja z 1791 A.D.
Poemat: Aleksander Halecki | Refleksja i apoteoza Konstytucji 3 maja z 1791 A.D. |
1. Witaj dniu majowy, coś swym blaskiem przywrócił Rzeczpospolitej nadzieję,
co odrzuciłeś straszliwy miecz,
co szczękiem veta niszczy[1], niezgodą zieje…
Przybądź dniu i ratuj Piastów Orła, ocal w jedności Narodów Pogoni znak[2],
zerwij kajdany zgubnych elekcji[3],
niech królestwo dynastii obierze szlak!
W tym wiekopomnym Trzecim Maju pod niebiosa Biały Orle w glorii się wzbij,
pod tobą trzy groźne jastrzębie[4], ty ich mieczem prawa i jedności tnij!
Niech w powietrze kwitnącej wiosny, zjednoczone stany krzykną chórem,
z dziękczynieniem Bogu – Król z Narodem, Naród z Królem!
Vivat Trzeci Maj! Sejm co cztery lata świetlane obradował,
z Małachowskim[5], Kołłątajem[6] Konstytucją Rzeczpospolitą ratował.
Trójco Przenajświętsza, dzięki Ci, że dałaś nam ludzi z sercem, bez egoistycznej małości,
zachowaj tron Korony, błogosław, podtrzymuj w pomyślności!
Czternaście srebrzysty Księżyc ukazał się w pełni na Rzeczpospolitej Niebie.
Słodkie te miesiące dla Obojga Narodów, co żyły według niej, chciały przestrzegać Ustawo ciebie ![7]
Lecz wydałaś też na ten świat Ojczyzno, szlachetnych, acz niewiernych synów Tych,
co pod mieczem z dwugłowym orłem, wielbili nad Ciebie szereg dawnych i pożółkłych praw swych ![8]
Twórcy praw naprawy losu Litwy i Korony, co w Senatorskiej Sali przysięgali[9],
już Ojczyznę z magnatami i niewiastą co insygnia monomacha na swych skroniach ma[10] – zdradzali…
Zląkł się Kołłątaj, a królowi nad Krzyż Święty, hańby cyrkiel i węgielnica[11],
Zdrajcy, Narodowi grób już kopią o nazwie Targowica[12] !
2. Boże wieczny! Czemu lud sarmacki już zapomniał o ofierze Rejtana[13], brata swego?
W swej rozpaczy i niewoli bronił wejścia do zdrady – Sejmu rozbiorowego.
Patrz magnacie! Usłysz jak zgodzony chórem z krypt wawelskich, tych królewskich woła:
Memento Polonia ![14] Któż żal Piastów, Jagiellonów boleśniej po zdradzie tej wyrazić zdoła?
Wstańcie Dwa Narody pod koroną połączone! Waszym Królem będzie teraz Wieczny Bóg.
A na ziemi Naród nie zapomni Konstytucji tej spisanych praw, bezpiecznych dróg.
Kiedy jednak czas rozsypie kart preambuły i ustawy w zżółkły, drobny pył,
spójrz na konfesję Stanisława[15], który umęczony, na drobne, te relikwie co złożone są tu, był.
Jednak z woli Bożej, mimo ludzkiej zawiści znowu jednym ciałem biskup ten się stał.
Błagajcie Dwa Narody o ten cud!
Lecz pilnujcie, aby ducha Konstytucji każdy z Was w sercu miał.
[1] Liberum veto – zasada dająca prawo każdemu z posłów biorących udział w obradach Sejmu do zerwania go i unieważnienia podjętych na nim uchwał.
[6]Ksiądz, przywódca stronnictwa radykalnego (z ugrupowań występujących w Sejmie Czteroletnim), współtwórca Konstytucji 3 maja.
[8]Aluzja do Konfederacji Targowickiej i zachowania przez nią dawnych szlacheckich przywilejów. Miecz z dwugłowym orłem symbolizuję Rosję.
[10]Czapka monomacha – insygnium koronacyjne władców rosyjskich. Bezpośrednie odwołanie do Cesarzowej Rosji Katarzyny II.
[13]Tadeusz Rejtan – poseł w czasie Sejmu dokonującego I rozbioru Polski. W ramach protestu blokował własnym ciałem sali w której miał odbyć się ten Sejm w 1772 r.
[15]Św. Stanisław – biskup i męczennik. Główny patron Polski, zabity przez Bolesława Śmiałego, z którym popadł w konflikt w 1079 r.
